به گزارش روابط عمومی آب منطقهای آذربایجان شرقی، عیسی بزرگ‌زاده سخنگوی صنعت آب کشور در دومین نشست خبری سال ۱۴۰۳ که به منظور تشریح طرح بزرگ سد قیزقلعه سی و بهره‌برداری رسمی از سد خداآفرین با حضور اصحاب رسانه برگزار شد، اظهار داشت: سالی که پیش روست، از نظر اجرای پروژه‌های آبی سال ویژه‌ای خواهد بود.
وی افزود: علاوه بر آغاز بهره‌برداری از سد قیزقلعه سی در آذربایجان شرقی، خبرهای خوبی در خصوص استان سیستان و بلوچستان در روزهای آینده به استحضار مردم خواهد رسید که موجبات شادی و رونق کار و گشایش زندگی مردم این منطقه را در پی خواهد داشت.
بزرگ‌زاده گفت: پروژه‌های سد قیز قلعه سی، طرحی براساس دیپلماسی دوستی آب است چرا که ارتباطات و دوستی کشورها را تقویت می‌کند. ارس مانند یک رگ، بافت‌های دوستی را در دو طرف این رودخانه تغذیه کرده است.
سخنگوی صنعت آب کشور بیان داشت: جمهوری اسلامی ایران با اتکا به دوستی با کشورهای منطقه علی‌رغم وجود مسائل مختلف و همچنین با اتکا به توانمندی فنی خود در طول زمان و با وجود مناقشات منطقه، پروژه احداث سد قیزقلعه سی را پیش برده است.
استفاده برابر دو کشور از آب و انرژی رودخانه ارس
یوسف غفارزاده در این نشست خبری، با اشاره به پروژه عظیم احداث سد قیزقلعه سی، با تشریح ویژگی‌های این سد اظهار کرد: سد قیز قلعه سی بر روی رودخانه مرزی ارس و براساس پروتکل‌های دو کشور ایران و آذربایجان، به منظور بهره‌برداری مشترک از آب و انرژی این رودخانه احداث شده است.
وی توضیح داد: نخستین تجربه موفق جمهوری اسلامی ایران در اجرای طرح آبی مشترک مرزی، در ۵۳ سال پیش و با احداث سد ارس بر روی رودخانه ارس و به صورت مشترک با کشور جمهوری آذربایجان بود که به یکی از موفق‌ترین طرح‌های مشترک مرزی تبدیل شد.
غفارزاده گفت: بعد از آن، ۲۰۰ کیلومتر پایین تراز سد ارس، سد خداآفرین و ۱۲ کیلومتر پایین‌تر از آن، سد قیزقلعه سی با هدف استفاده از حقابه جمهوری اسلامی ایران از رودخانه مرزی ارس و استفاده بهینه از آب و انرژی ارس احداث شد.
وی اضافه کرد: طراحی اولیه سد قیزقلعه سی در سال ۱۳۸۵ توسط کشور آذربایجان انجام شد، اما بازنگری، اصلاح و اجرای کامل سد توسط مهندسان ایرانی صورت گرفته که یک طرح بزرگ و پیچیده است و قدرت و توانمندی و دانش بالای ایران در سدسازی را نشان می‌دهد.
مدیرعامل آب منطقهای آذربایجان شرقی، میزان سرمایه‌گذاری در اجرای سد قیز قلعه سی را ۵ هزار میلیارد تومان خواند و گفت: این سرمایه‌گذاری توسط ایران انجام شده که مراحل پرداخت سهم ۵۰ درصدی طرف مقابل در حال توافق و نهایی شدن است.
غفارزاده، احداث سد قیز قلعه سی را موجب رونق و شکوفایی اقتصادی منطقه شمالغرب کشور خواند و خاطرنشان کرد: این سد با تنظیم ۲ میلیارد مترمعکب آب سالیانه، بزرگترین و مهمترین پروژه آبی مرزی شمالغرب کشور است که علاوه بر رونق اقتصادی و کشاورزی، توسعه گردشگری منطقه و تثبیت حقابه جمهوری اسلامی ایران و حقوق آبی کشور از منابع آب مرزی و تأمین آب شرب شهرها و روستاها از این منبع است.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای آذربایجان شرقی با اشاره به مشخصات فنی این طرح نیز اظهار داشت: سد قیز قلعه سی، از نوع خاکی با هسته رسی است. طول تاج سد ۸۵۰ متر و ارتفاع آن ۳۷ متر است. همچنین دو واحد نیروگاهی ۴۰ مگاواتی با ظرفیت تولید ۲۷۰ گیگاوات ساعت انرژی قابل استحصال سالیانه در دو طرف سد طراحی شده است؛ همچنین حجم مخزن سد قیز قلعه سی ۶۲ میلیون مترمکعب است.
وی با اشاره به تکنولوژی مدرن به کار رفته در ساخت سد قیز قلعه سی خاطرنشان کرد: بتن‌ریزی بالغ بر ۵۰۰ هزار مترمکعب، ۶ میلیون مترمکعب خاکبرداری و سنگبرداری، بیش از ۲ میلیون مترمکعب خاک‌ریزی و ۴۲ کیلومتر حفاری تزریق، اجرای دایک و انحراف دو مرحله‌ای مسیر رودخانه به منظور قرارگیری سازه‌های بتنی در بدنه خاکی سد، ویژگی‌های منحصر به فردی به این طرح بخشیده که اجرای آن تماماً توسط مهندسان و متخصصان ایرانی و به‌صورت جهادی و شبانه روزی انجام گرفته است.
غفارزاده بیان داشت: احداث این سد از پیچیدگی‌های مختلفی برخوردار است به طوری که نیروگاه‌ها در دل بدنه سد قرار دارد و سازه بتنی و خاکی سد در هم تنیده شده است؛ همچنین ۳۹ دریچه آبگیر آن تعبیه شده که کار سرریز و برداشت آب را انجام می‌دهد.
وی با بیان اینکه سد قیز قلعه سی به منظور استفاده برابر دو کشور ایران و جمهوری آذربایجان از آب و انرژی رودخانه ارس احداث شده است، گفت: این سد در راستای اجرای پروتکل‌های رودخانه ارس ساخته شده و نمونه بارزی از دیپلماسی آبی است.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای آذربایجان شرقی گفت: امید است اضافه شدن دو سد خداآفرین و قیز قلعه سی به سد ارس، موجب افزایش رفاه و امنیت و آرامش نقطه صفر مرزی شود.
غفارزاده گفت: با اجرای این طرح، حدود ۷۴ هزار هکتار اراضی دیم و ۱۵ هزار هکتار اراضی بهبود، تامین آب خواهد شد و این پروژه در مرحله اول اشتغالزایی ۴۰ هزار نفر و در مرحله دوم اشتغالزایی ۳۰ هزار نفر را به دنبال خواهد داشت.
وی با اشاره به سایر ویژگی‌های این پروژه، میزان تولید انرژی در سد قیز قلعه سی را ۲۷۰ گیگاوات در ساعت و تولید انرزی سد خداآفرین را نیز ۵۵۰ گیگاوات ساعت بیان کرد و افزود: طول خط انتقال سد قیز قلعه سی ۱۴۴ کیلومتر است که ۵۲ کیلومتر آن در استان آذربایجان شرقی است و ۹۲ کیلومتر در اردبیل قرار دارد و از جمله سه طرح بزرگ خط انتقال در کشور به حساب می‌آید.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای آذربایجان شرقی گفت: قدرت انتقال آب این خط ۸۰ مترمکعب بر ثانیه است و علاوه بر این در کنار این کانال، ایستگاه‌های پمپاژ تعبیه شده که آب را از کانال برداشته و به زمین‌های کشاورزی می‌رساند.
